Voor practicum voeding heb ik twee dagen een gluten- en lactosevrij dieet gevolgd. Intoleranties en overgevoeligheden voor gluten of lactose komen veel voor. Om deze reden heb ik dit dieet met veel interesse gevolgd. Voor mij was het niet nodig om mijn voedingspatroon drastisch om te gooien. Van mijzelf eet ik namelijk al weinig gluten omdat ik het FODMAP-dieet volg voor mijn prikkelbare darm. Echter liep ik toch nog tegen een aantal moeilijkheden aan waar ik later in dit stuk op terug zal komen. 

Allereerst zal ik wat uitleggen over lactose en gluten en over wat het inhoudt om een gluten- en lactosevrij dieet te volgen.
Lactose is een melksuiker, en valt daardoor onder de koolhydraten. Het komt onder andere voor in verschillende soorten melk, yoghurt(variaties) en in zachte kazen. Andere producten waarin het voorkomt zijn andere toetjes zoals ijs, pudding of mousse. Opvallend genoeg komt er geen lactose voor in harde kazen zoals Goudse kaas. De lactose wordt tijdens de rijping van de kaas volledig afgebroken. Het lactosevrij eten vond ik vrij eenvoudig. Normaal eet ik dagelijks yoghurt en drink ik wel eens een glas melk, dit kon ik eenvoudig vervangen voor lactosevrije yoghurt en lactose vrije melk. Ik kon het smaakverschil nauwelijks merken, al leek de lactosevrije melk iets zoeter van smaak dan de normale gangbare variant. Verder eet ik wel eens een boterhammen met brie of huttenkase, brie of feta. Dit was nu niet mogelijk, maar ik kon deze belegsoorten vervangen door beleg zonder lactose. Ik vond het lactosevrij eten goed te doen, omdat er voldoende lactosevrije alternatieven beschikbaar voor mij zijn. Ik zie ook in dat ik het dieet slechts twee dagen heb gevolgd. Lastiger wordt het met uit eten gaan en dan met name met de desserts. Na het checken van verschillende menukaarten lijkt het bijna onmogelijk om een dessert te eten zonder lactose. Echter als dit het enige is dan valt dat nog wel mee.

Anders was dit met het volgen van het glutenvrije dieet. Dit viel, zeker in eerste instantie erg tegen, en ik kwam erachter dat toch wel erg veel producten gluten bevatten. Ik dacht mij goed te hebben voorbereid, maar na de eerste dag bleek toch dat ik nog ander broodbeleg moest aanschaffen. Daarover schrijf ik later meer in mijn eetdagboek dat ik van twee dagen bij heb gehouden. 
Gluten zijn eiwitten in granen en zorgen in brood en andere soorten deeg voor luchtig- en stevigheid en dat het deeg goed rijst. Hier volgt een overzicht van granen met gluten:

• Tarwe, veel voorkomend, vaak onzichtbaar
• Rogge, roggebrood, ontbijtkoek
• Haver, muesli, havermoutpap, van oorsprong glutenvrij
• Gerst, brouwen van bier en whisky
• Spelt, in opkomst, vervanger voor tarwe, maar niet glutenvrij!

Hier volgt een lijstje met granen/producten zonder gluten:

• Rijst, algemeen voedingsmiddel, goede basis
• Maïs, komt vaak in blik of kolf
• Boekweit, indien keurmerk, pannenkoeken
• Aardappel, typisch Hollands, goede basis
• Soja, vleesvervangers, rijk aan eiwitten
• Meelsoorten die fabrieksmatig glutenvrij zijn gemaakt

Het symbool voor een glutenvrij product is een doorgestreepte aar. Een glutenvrij product wordt glutenvrij als deze minder dan 20 mg gluten per kilogram product bevat. Een product die 20 tot 100 mg gluten per kilogram bevat wordt beschouwd als een product met een laag glutengehalte. Vaak staat erop een verpakking "kan sporen van gluten bevatten", dit betekent vaak dat in dezelfde fabriek producten met gluten worden gemaakt of bereid of dat dezelfde machine producten met gluten verwerkt. Producenten willen niet riskeren dat mensen ongewaarschuwd per ongeluk gluten binnenkrijgen en zetten daarom deze melding op de verpakking. Over het algemeen kunnen deze producten gewoon gegeten worden door mensen met een glutenintolerantie. Kijkend naar de Schijf Van Vijf komen gluten vooral voor "graanproducten, brood en aardappelen" (niet in aardappelen). Maar vergis je niet, ook in vele andere producten worden gluten gebruikt. Hier volgt een korte opsomming wat er zoal in graanproducten zit:

• Vezels, geven een verzadigend gevoel, zorgen voor een gezonde darmwerking
• Ijzer, aanmaak hemoglobine, een ijzertekort zorgt voor een vermoeidheid
• Vitamine B1, speelt een belangrijke rol in de energievoorziening
• Foliumzuur, aanmaak van witte en rode bloedcellen, tekorten komen vaak voor, dit resulteert dan vaak in vermoeidheid. 
• Jodium, zorgt voor een gezonde schildklierwerking

Het is dus belangrijk dat je vervangende glutenvrije granen in je voedingspatroon opneemt zodat je de bovenstaande voedingsstoffen binnenkrijgt. Hier volgen een aantal glutenvrije vervangers:

• (glutenvrij) brood, praktisch, verkrijgbaar bij bakkers en in supermarkten, soms is het echter wel houdbaar brood en minder vers. 
• (Glutenvrije) muesli
• (Glutenvrije) crackers
• Rijstwafels
• (Glutenvrije) havermout
• Rijstepap
• (Glutenvrije) pannenkoek

Hieronder staan nog een aantal tips voor het volgen van een gluten- of lactosevrij dieet. 

Voor het starten met een glutenvrij dieet:
- Eet geen voedingsmiddelen waarvan u niet zeker weet wat erin is verwerkt. Mogelijk kunnen deze producten sporen van gluten bevatten.
- Lees goed de etiketten van producten tijdens het boodschappen doen. Als er op een product geen allergie-informatie is verwerkt is raadzaam de fabrikant telefonisch te benaderen om dit na te vragen.
- Informeer uw omgeving over uw voedselallergie en de bijbehorende maatregelen zodat zij hier rekening mee kunnen houden.
- Raadpleeg het internet voor lekkere glutenvrije recepten.

Aan kinderen voor het starten met een glutenvrij dieet:
- Informeer je omgeving en klasgenoten over je allergie en de daarbij behorende maatregelen. Bijvoorbeeld door middel van een spreekbeurt in de klas.
- Eet geen voedingsmiddelen die je nog nooit eerder hebt gegeten. Bijvoorbeeld wanneer je bij een vriendje of vriendinnetje thuis bent.
- Gebruik alleen je eigen (schone) bestek en serviesgoed en niet dat van andere kinderen.

Voor het starten met een lactose-vrij dieet:
- Vervang melk- en melkproducten voor lactose-vrije varianten en laat ze niet geheel uit uw voeding weg. Zoals lactose vrije melk, sojamelk of rijstmelk. Denk bijvoorbeeld aan de producten van Alpro.
- Informeer uw omgeving over uw voedselallergie en de bijbehorende maatregelen zodat zij hier rekening mee kunnen houden.
- Eet geen voedingsmiddelen waarvan u niet zeker weet wat erin is verwerkt. Mogelijk bevat het product sporen van lactose.
- Raadpleeg het internet voor lekkere lactose-vrije recepten.

Voor ouders van kinderen (vanaf 8 maanden) als het kind moet starten met een lactose-vrij dieet:
- Wees voorzichtig met het introduceren van nieuwe voedingsmiddelen. Raadpleeg indien nodig hierbij een diëtist voor advies.
- Bestudeer aandachtig het etiket van een product voordat u dit aan uw kind voorschotelt. Bij twijfel of het product lactose-vrij is kunt u de fabrikant telefonisch benaderen.
- Zorg voor een goede voorbereiding wanneer u samen met uw kind op vakantie gaat.